Trưởng Thôn

Nhớ cao nguyên

Mùa phượng vĩ lại về đó em
Xao xác lá bay, cao nguyên lộng gió
Nhớ da diết thủa tóc xanh, môi đỏ
Nhớ mưa đầu mùa, nhớ đêm vắng nôn nao …

16/5

Chuyện về nước mắm

Ngày nhỏ, mỗi khi hè đến lại được cha cho theo chân xuống trạm hải sản chơi. Buổi đêm xem cảnh tàu cá về nhập hàng cho trạm. Ban ngày đi xem các cô chú làm chượp, ủ nước mắm. Nhớ mãi vị nước mắm cốt vàng đượm như mật ong. Nghe bảo các thanh niên miền biển trước khi lặn tu 1 bát nước mắm cốt để lấy sức!
 
 
“1. Thị trường nước mắm hàng năm giao dịch tới hàng triệu píatres. Thực tế là 4.160.000 piatres riêng từ Bình Thuận bán vào Sài Gòn năm 1926.
 
2. Theo yêu cầu của chính quyền địa phương, năm 1914 Viện Pasteur Sài gòn đã thực hiện nghiên cứu nước mắm nhằm đưa ra một định nghĩa khoa học giúp bảo vệ thị trường Sài gòn trước những kẻ vô lương tâm đang làm giả loại sản phẩm truyền thống này của tổ tiên người An nam
 
3. Các nhà nghiên cứu của Viện Pastuer bao gôm Rose, Mesnard, Bremond, Boez và Guillerm.
 
4. Phương pháp nghiên cứu là kết hợp quan sát tỉ mỉ quy trình truyền thống với các thực nghiệm trong phòng thí nghiệm (của Pasteur)
 
5. Đưa ra các khuyến cáo giúp các nhà sản xuất hợp lý hóa quy trình sản xuất truyền thống của họ
 
6. Về lịch sử: Bác bỏ giả thuyết Nước Mắm có nguồn gốc từ Nhật bản. Chứng minh thực tế rằng Shoyu (tương đậu nành ?) của Nhật Bản và Nước Mắm là hai thứ khác hẳn nhau. Gợi ý rằng Nước Mắm có thể liên quan tới Garum (Garou) của người Hy Lạp 😃
 
7. Dẫn ý kiến của cha Legrand-de-la-Liraye đã viết vào ngày 25 tháng 10 năm 1869 đánh giá cao tầm quan trọng của nước mắm trong đó nhắc giá trị dinh dưỡng của nó, nhắc tập tục uống nước mắm của thợ lặn Phú Quốc, bày tỏ hy vọng phát triển ngành công nghiệp nước mắm …
8. Trước chiến tranh (1914-1918) theo sáng kiến của giám đốc viện Pasteur de Lille, ông Calmette, ông Rose bắt đầu 2 năm nghiên cứu khoa học về quá trình sản xuất nước mắm.
 
9. Cùng với các cuộc điều tra chi tiết được thực hiện tại Bình Thuận và Phú Quốc dưới sự chỉ đạo của bác sĩ Yersin, ông Rose đã xuất bản tài liệu “Nghiên cứu thành phần hóa học của Nước Mắm”. Công trình này được chính thức công nhận năm 1916. Ngày 21.12.1916 chính quyền bảo hộ Pháp ở Trung kỳ đã triệu tập một ủy ban thông qua báo cáo này, trong đó chính thức đưa ra định nghĩa pháp lý cho Nước Mắm. Đồng thời, sắc lệnh ban hành cùng ngày chính thức có hiệu lực, bắt buộc đóng cửa các xưởng sản xuất nước mắm giả ở Sài gòn và bắt buộc họ phải bồi thường thiệt hại (không rõ bên nào đứng kiện và nhận bồi thường).
 
10. Cùng năm 1916, ông Rose đã mở rộng nghiên cứu đến thị trường nước mắm được sản xuất ở Bắc kỳ và Bắc Trung kỳ. Theo đó, ông đánh giá chất lượng kém hơn của Nước Mắm được sản xuất ở phía Bắc và khuyến cáo chỉ hạn chế áp dụng một phần nghị định 21.12.1916 cho các sản phẩm nước mắm ở vùng này.
 
11. Thực tế, từ sau năm 1916, nước mắm giả ở Sài gòn đã biến mất. Các thanh tra cảnh sát tư pháp liên tục lấy mẫu gửi đến phòng thí nghiệm để chống gian lận. Số mẫu hàng năm gửi đến lên tới hàng trăm. Tuy nhiên, từ sau 1927 việc lấy mẫu gần như không còn thực hiện và thị trường Nước Mắm bắt đầu xuất hiện hàng kém chất lượng, chủ yếu là loại nước bị pha loãng để tăng lợi nhuận.
 
12. Ở Bắc kỳ và Bắc Trung Kỳ, các nhà sản xuất nước mắm liên tục phàn nàn về khó khăn do các quy định khắt khe về sản xuất và chất lượng. Kết quả , tháng 11 năm 1926, toàn quyền Đông dương ký sắc lệnh đình chỉ việc thi hành các sắc lệnh 21.12.1916 và 8.12.1924 ở Bắc kỳ và Bắc Trung kỳ
 
13. Trước nguy cơ nước mắm giả, kém chất lượng … trở lại ở thị trường Nam kỳ, từ tháng 9 đến tháng 12 năm 1929 Viện Pasteur thiết lập một phòng thí nghiệm tại Phan Thiết. Phòng thí nghiệm này xét nghiệm 800 mẫu nước mắm thành phẩm của tất cả các nhà sản xuất ở đây nhằm đề xuất thiết lập một cơ sở khoa học mới, vững chăc vừa tôn trọng quyền lợi của người tiêu dùng, vừa cố gắng tháo gỡ khó khăn cho các nhà sản xuất truyền thống khỏi các quy định cũ khắt khe.Từ đó, toàn quyền Đông Dương đã ban hành sắc lệnh ngày 30.4.1930 bãi bỏ các sắc lệnh trước đó, xác lập lại các quy định mới, bao gồm việc xử phạt việc vi phạm trong buôn bán và sản xuất nước mắm trên toàn Đông Dương.
 
14. Chi tiết của nghiên cứu tiếp theo, Rose phân biệt rõ quy trình sản xuất và thành phần các loại nước mắm khác nhau giữa loại sản xuất ở Phú Quốc và Bình Thuận (Mũi Né và Phan Thiết) và loại sản xuất ở Trung kỳ và Bắc kỳ. Cụ thể như sau: Cá thích hợp để làm nước mắm ở Trung kỳ là Cá nục, cá cơm, cá lẹp, cá ve (?), cá trích, cá lam (?) cá mòi và cá rô. Các loại cá thích hợp ở Nam kỳ và Phú quốc là cá sọc trắng, các sọc phan (?), cá sọc tiêu, cá cơm đỏ. Thùng gỗ chượp ở Trung kỳ sử dụng gỗ Bằng lăng và gỗ Chui Lieu (?) đánh đai tre. Thùng gỗ ở Phú Quốc sử dụng gỗ Boi loi (?) ghép bằng vỏ cây tàu điện (?) … ngoài ra còn các chi tiết về hình dạng và kích thước thùng chượp, chất lượng muối … thời gian và thứ tự của các bước ngâm chượp …
 
15. Một chi tiết về quy trình ở Bắc kỳ và Bắc Trung kỳ là việc bỏ thêm thính (gạo rang xay) hoặc mật mía, không rõ khi nấu hay khi chượp.
 

Yakutia: Ngôi làng ở nơi lạnh nhất quả đất

Nơi mà nhiệt độ có thể xuống đến hơn -70 độ C. Trẻ con vẫn đi học nếu nhiệt độ mới tầm … -40 độ C!

Thú vị là nhìn dân ở đây không có chút gì giống người Nga. Có tí giống Hàn Quốc, tí giống Nhật, tí giống người Trung Quốc. Nói chung là đặc vẻ châu Á. Nhìn bạn gái chủ kênh này thì không ai có thể nghĩ là người Nga.

Mong là một lần trong đời mình sẽ có dịp đến đây để trải nghiệm cái lạnh. Chắc phải sớm sớm thôi chứ nơi đây không dành cho mấy ông bà già xứ nhiệt đới!

 

Thế giới trước khi có loài người hiện đại

“The World Before Us – How Science is Revealing a New Story of Our Human Origins” của Tom Higham. Sách giáo khoa phần về lịch sử loài người cần viết lại rất nhiều để cập nhật những bằng chứng, phát hiện mới của khoa học. Các công cụ, phương pháp nghiên cứu hiện đại đã giúp soi sáng, làm rõ, hoặc bác bỏ những giả thiết mà trước nay chúng ta mặc nhiên cho là đúng!

“50.000 năm trước, chúng ta không phải là loài người duy nhất trên thế giới. Có ít nhất bốn loài người khác, bao gồm người Neanderthal, Homo floresiensis, Homo luzonesis và Denisovan. Đi đầu trong khám phá mang tính đột phá sau này là Giáo sư Tom Higham của Trường ĐH Oxford. Trong cuốn Thế giới trước chúng ta, ông giải thích những tiến bộ khoa học và công nghệ – ví dụ như xác định niên đại bằng cacbon phóng xạ và DNA cổ đại – cho phép mỗi khám phá này được thực hiện, giúp chúng ta dự đoán chính xác hơn về những loài người khác đã sống cách đây không lâu, cách họ đã sống, tương tác và di truyền lại như thế nào trong gen của chúng ta ngày nay. Đây là câu chuyện của chúng ta, lần đầu tiên được kể với dàn nhân vật đầy đủ“. Đánh giá trên GoodReads.

Em

Lưu Quang Vũ
 
(Tặng T.U)
 
Em thay đổi đời anh
Như màu trời đổi thay sắc nước
Như gió bấc , gió nồm đổi mùa nóng ,lạnh
Như phù sa đằm thắm tạo đồng bằng
Anh vào trong vòng tay em
Như tàu vào bến cảng
Biết em là nước mắt của quê hương
Có gì đâu . Chuyện đơn giản dễ dàng
Mà đến nay anh vẫn chưa hiểu được
Giữa rối ren , em là trời trong biếc
Ý nghĩ của anh , thành vầng trán của em
Mỗi ngôi nhà , ngọn gió , mỗi ban đêm
Mỗi tiếng hát đều vọng từ em tới
Anh đọc bao sách dày về tình ái
Bao vần thơ anh viết chót đau buồn
Cứ nghĩ rằng những thiếu nữ như em
Chỉ có trong những giấc mơ huyền hoặc
Trên đời này niềm vui không có thật
Và tình yêu chỉ trong truyện mà thôi
Anh hay đâu anh đã lầm rồi
Em vụt đến trong lòng anh chói lọi
Em vụt đến như mùa xuân bối rối
Với tình yêu là ngọn gió màu xanh
Người đầu tiên hiểu đôi mắt của anh
Người duy nhất hiểu điều anh chẳng nói
Hiểu nỗi anh lo , cả những điều tội lỗi
Vẫn bao dung như biển lớn yên lành
Không có em , anh cũng chẳng là anh
Cảm ơn bàn tay chỉ sắc màu hạnh phúc
Em là rễ nối liền anh với đất
Lại là chồi mở búp đón sương mai
Lạ lùng như giấc mơ , mà chẳng phải giấc mơ
Em rất thật như là da thịt
Gần gụi lắm như cơm ăn áo mặc
Lại lung linh như một ánh trăng ngà
Hơi thở êm đềm , đôi mát mở to
Ngày hạnh phúc có nụ cười mỏi mệt
Là dịu dàng , em cũng là mãnh liệt
Như thủy triều sóng mạnh vỗ vào đêm
Ôi đêm nay anh biết nói gì thêm
Em là tất cả
Sao của hoàng hôn
Mầm thơm của mạ
Niềm tin cẩn cho những năm gian khổ
Và tình yêu nuôi sống những con người
 
(Tháng 7/1968)

Site Down

Ông Name làm ăn chán quá! Liên hệ support cả chục lần mới được hỗ trợ để sửa lỗi. Mấy ông overselling ôm được đông khách hàng rồi đến lúc quá tải phần hỗ trợ. Nhẽ tui tự làm hosting luôn?

Phố vào xuân

Huỳnh Minh Nhật

Nắng rải khắp khúc giao mùa lặng lẽ
Nghe đông phong vỡ khẽ dưới lưng trời
Tháng giêng đến vừa chạm tay nhè nhẹ
Rơi nỗi buồn thoáng gợn mặt hồ trôi

Có thể ta chẳng nhớ mùa xuân nữa,
Nhưng làm sao ta quên được cố nhân?
Chiều vẫn tím tháng ngày mong mỏi đợi
Phố lạc loài đâu đó những bàn chân…

Tháng giêng đến tình yêu thơm mùi nắng
Phố bật cười mây trắng đứng làm duyên
Xuân dịu ngọt những màn mưa thầm lặng
Ru yên bình con nắng ngủ bên hiên

Xuân đấy ư? Hồn xuân tươi đẹp quá!
Sao xác xơ băng giá những lá cành?
Phố hờ hững giả vờ như chẳng biết,
– Trời xanh hoài trên môi mắt em xanh…